Araç Kaskosu Neleri Karşılamaz? Adalet, Çeşitlilik ve İnsan Hikâyeleri Ekseninde Bir Değerlendirme
Kaskodan Fazlası: Bir Toplumun Adalet Arayışı
Bir trafik kazasının ardından sigorta şirketinden gelen soğuk bir e-posta ile karşılaştınız: “Hasarınız poliçe kapsamı dışında.” O an sadece aracınız değil, güven duygunuz da hasar görüyor. İşte bu noktada mesele yalnızca maddi zarar değil; adalet, eşitlik ve temsil gibi daha derin konular devreye giriyor.
Çünkü araç kaskosu meselesi, sanıldığı gibi yalnızca teknik bir sigorta konusu değil. Kadınların empati ve bakım odaklı, erkeklerin ise çözüm ve analiz merkezli yaklaşımlarıyla birlikte ele alındığında, bu konu bize sigorta sisteminin nasıl daha kapsayıcı ve adil hale getirilebileceğini de sorgulatıyor.
Kasko Temelinde Ne Yapar, Ne Yapmaz?
Kasko sigortası; aracınızın çalınması, yanması, çarpma-çarpışma, doğal afet veya kötü niyetli hareketlerle oluşan zararları karşılar. Ancak bu “koruma kalkanı” sanıldığı kadar geniş değildir. Sigorta şirketleri bazı durumları özellikle poliçe dışında bırakır. İşte burada devreye toplumsal cinsiyet ve adalet perspektifi girer: Çünkü bu kapsam dışı durumların birçoğu, bireylerin hayat şartlarını ve davranış biçimlerini doğrudan etkileyen sosyal faktörlerle iç içe geçmiştir.
Kasko Neleri Karşılamaz? Sosyal Dinamiklerle Birlikte Analiz Edelim
1. Bilinçli veya Kasti Hasar: Sorumluluk ve Sistem Güveni
Eğer araç sahibi araca bilerek zarar verirse ya da bir dolandırıcılık amacı varsa, sigorta ödeme yapmaz. Burada mesele yalnızca “kural ihlali” değil. Kadınlar genellikle bu duruma güven ilişkisi bağlamında yaklaşır: “Sigorta sistemi beni korumak için değil, benden şüphe etmek için mi var?”
Erkekler ise daha analitik bir sorgulama yapar: “Sistemin sürdürülebilirliği için kötüye kullanımı önlemek zorunlu.”
Her iki yaklaşım da haklıdır; mesele, sistemin hem adil hem de güvenilir olması gerektiğidir.
2. Alkol veya Uyuşturucu Etkisi Altında Araç Kullanımı: Davranışın Sorumluluğu
Kazanın alkol ya da uyuşturucu etkisi altındaki sürücü nedeniyle meydana gelmesi, kaskonun devre dışı kalmasına neden olur.
Ancak burada dikkat çekici bir toplumsal detay vardır: Kadın sürücüler, istatistiklere göre bu tür durumlara çok daha az karışırken, erkek sürücülerin oranı belirgin şekilde yüksektir. Bu da sigorta sistemlerinin risk hesaplamalarında toplumsal cinsiyet temelli davranış farklarını göz önünde bulundurduğunu gösterir.
3. Ehliyetsiz veya Yetkisiz Kullanım: Adalet mi, Ayrımcılık mı?
Ehliyetsiz bir kişinin aracı kullanması halinde hasar ödenmez. Bu açık bir kural gibi görünse de, pratikte farklı toplumsal sonuçlar doğurur.
Örneğin, düşük gelirli ailelerde araçlar çoğu zaman aile üyeleri arasında paylaşılarak kullanılır ve bazı durumlarda bu kişiler resmi sürücü olmayabilir. Kadınlar, bakım ve aile içi sorumluluklar nedeniyle daha sık bu duruma maruz kalabilir. Bu noktada sigorta sistemlerinin daha esnek ve gerçek yaşamı gözeten çözümler üretmesi gerektiği tartışmaya açıktır.
4. Yarış, Test Sürüşü veya İzinsiz Kullanım: Riskin Sınırları
Kasko poliçeleri, aracın yalnızca normal kullanım koşullarında hasarlarını karşılar. Yarış, hız testi veya izinsiz kullanım gibi durumlarda ödeme yapılmaz.
Erkek sürücülerin daha yüksek oranda bu tür aktivitelerde yer alması, risk analizlerinin “erkek davranışı” üzerinden şekillenmesine neden olur. Kadınlar ise bu durumu daha çok “gereksiz risk alma” olarak değerlendirir. Bu farklı bakış açıları, sigortacılığın davranış bilimiyle daha sıkı entegre olması gerektiğini gösterir.
5. Doğal Afetlerde Eksik Teminat: Eşitsiz Etki
Sel, dolu veya deprem gibi afetlerin teminat dışı bırakıldığı veya sınırlı karşılandığı durumlar da vardır. Bu durumlar özellikle afetlere açık bölgelerde yaşayan toplulukları orantısız biçimde etkiler.
Kadınların çoğunlukta olduğu düşük gelirli kesimler bu hasarlarla daha zor baş ederken, erkeklerin yöneldiği çözüm odaklı yaklaşımlar da çoğu zaman yetersiz kalır. Bu nedenle sigorta politikalarının sosyal adalet odaklı yeniden tasarlanması elzemdir.
Kasko Politikalarının Sosyal Adaletle Yeniden Düşünülmesi
Bugünkü kasko poliçeleri, hâlâ “ortalama sürücü” kavramı üzerinden tasarlanıyor. Oysa ortalama sürücü yok; farklı toplumsal roller, ekonomik koşullar ve davranış kalıpları var.
Kadınlar, sigorta süreçlerinde daha fazla duygusal güven ve empati beklerken,
Erkekler, veri temelli ve teknik çözümlere daha çok odaklanıyor.
Gerçekten adil bir sigorta sistemi, bu iki yaklaşımı birleştirerek hem güven veren hem de işlevsel çözümler sunmalıdır.
Toplumsal Cinsiyet Merceğinden Yeni Sorular
Sigorta sektörü, kadın ve erkek sürücülerin farklı risk profillerine uygun poliçeler geliştirmeli mi?
“Ortalama sürücü” yerine “çeşitli sürücü” profiliyle hazırlanmış poliçeler daha adil olmaz mı?
Sosyal ve ekonomik eşitsizlikleri göz önünde bulundurmayan bir kasko sistemi, gerçekten kapsayıcı olabilir mi?
Sonuç: Kasko Bir Sigorta Değil, Aynada Bir Toplum Yansımasıdır
Araç kaskosu yalnızca hasarı değil, aynı zamanda toplumun adalet, çeşitlilik ve temsil konularındaki sınavını da yansıtır. Poliçe satırlarında yazan “karşılamaz” maddeleri, aslında sosyal gerçekliklerimizin de bir yansımasıdır.
Eğer daha adil, empatik ve eşitlikçi bir sigorta sistemi istiyorsak, bu konuyu sadece araçlarla değil, insanlarla ve onların yaşam koşullarıyla birlikte düşünmeliyiz.
Şimdi Söz Sizde!
Sizce kasko poliçeleri bugünkü haliyle adil mi? Kadın ve erkek sürücülerin farklı ihtiyaçlarına yanıt veriyor mu? Yorumlarda düşüncelerinizi paylaşın, sigorta dünyasını birlikte yeniden düşünelim. 🚗🤝